Σκοπός

Η αποτελεσματική λειτουργία κάθε εκπαιδευτικού οργανισμού εξαρτάται από την ικανότητα του εκπαιδευτικού προσωπικού που διαθέτει αλλά και βεβαίως από την ποιότητα της διοίκησης του. Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα όπου δεν υπάρχουν εξειδικευμένοι εκπαιδευτικοί για τη διοίκηση, η γνώση και η εξοικείωση με τους βασικούς κανόνες της διοίκησης αποτελεί μεγάλη βοήθεια για τους εκπαιδευτικούς και φυσικά για τα διοικητικά στελέχη της εκπαίδευσης και κατ’ επέκταση για την επιτυχία των οργανισμών των οποίων προΐστανται. Στα πλαίσια του συγκεκριμένου μαθήματος θα εξετάσουμε το ρόλο της ηγεσίας και διεύθυνσης στο σχολείο, όπου θα αναφερθούμε σε θεωρίες και μοντέλα ηγεσίας και στον αποτελεσματικό ηγέτη, καθώς και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, θεωρίες επικοινωνίας, παρώθησης και κινήτρων, συγκρούσεων και στη διαδικασία της αλλαγής σε έναν οργανισμό.

            Η διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής και σχολικής κουλτούρας, η λήψη των αποφάσεων, η αποτελεσματικότητα και η αξιολόγηση θα αποτελέσουν κύρια σημεία ενδιαφέροντος των αναλύσεων που ενσωματώνονται στο πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος. Επιχειρείται μεθοδικά η «μεταφορά» των βασικών αρχών του επιστημονικού πεδίου του management στο οργανωτικό και διοικητικό έργο ενός οργανισμού με παιδαγωγικό προσανατολισμό. Με αυτό τον τρόπο αποσκοπεί στο να βοηθήσει τα στελέχη της εκπαίδευσης στην καθημερινή εφαρμογή των αρχών του σύγχρονου management παραθέτοντας τα κατάλληλα μεθοδολογικά εργαλεία και μοντέλα εφαρμογής του. Συνδυάζοντας το θεωρητικό υπόβαθρο (know) του επιστημονικού management με συγκεκριμένες και εμπεριστατωμένες προτάσεις για τις μεθόδους εφαρμογής του στην εκπαίδευση (how), με το μάθημα αυτό μεταδίδονται στο φοιτητή με τρόπο σαφή, εύληπτο και κατανοητό γνώσεις σχετικές με τις διοικητικές λειτουργίες.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

• Να αναφέρετε ορισμούς διοίκησης και βασικά χαρακτηριστικά της. (γνώσεις)
• Να περιγράφετε διαδικασίες λειτουργίας μιας εκπαιδευτικής μονάδες, όπως είναι ο προγραμματισμός και η λήψη αποφάσεων. (γνώσεις)
• Να εξηγήσετε τη σχέση της εκπαιδευτικής μονάδας με μοντέλα ρύθμισης της διοίκησης και να προτείνετε το καταλληλότερο για την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού οργανισμού. (γνώσεις)
• Να αναφέρετε φορείς που επηρεάζουν τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στην Ελλάδα και να τη συγκρίνετε με τα όρια αυτονομίας της εκπαιδευτικής μονάδας. (γνώσεις)
• Να προτείνετε με παραδείγματα τομείς διαμόρφωσης εσωτερικής εκπαιδευτικής πολιτικής και καινοτομίες στην ελληνική εκπαιδευτική μονάδα (γνώσεις)
• Να αναλύετε τη σημαντικότητα της σωστής διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού μέσα από τη διαμόρφωση ισχυρής κουλτούρας και αποτελεσματικής επικοινωνίας. (γνώσεις)
• Να δώσετε παραδείγματα σύγκλισης της ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής με την ευρωπαϊκή αλλά και σύγχρονες αποκλίσεις. (γνώσεις)
• Να διακρίνετε τρόπους και συνθήκες που οδηγούν στην αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής μονάδας. (γνώσεις)
• Να αποκτήσετε δεξιότητες τεχνικές, διαπροσωπικές και δεξιότητες συνολικής θεώρησης. (δεξιότητες)
• Να αποκτήσετε γνωστικές δεξιότητες ανάλυσης, σύγκρισης και σύνθεσης δεδομένων στη μελέτη περίπτωσης και σε επιστημονικά άρθρα στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. (δεξιότητες)
• Να αποκτήσετε δεξιότητες αυτοαξιολόγησης, αναστοχασμού και αυτοβελτίωσης (δεξιότητες)
• Να εκτιμήσετε την οργάνωση και διοίκηση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, συγκρίνοντας θεωρίες και διεθνείς τάσεις. (στάσεις)
• Να αποκτήσετε μια θετική στάση απέναντι στην αποτελεσματική διοίκηση της εκπαιδευτικής μονάδας. (στάσεις)
• Να αξιολογήσετε την προσφορά του ανθρώπινου δυναμικού, Διευθυντή και εκπαιδευτικών, στη διαμόρφωση μιας κουλτούρας αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας στην εκπαιδευτική μονάδα. (στάσεις)
• Να προβλέψετε συνέπειες για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα από τη μη συμπόρευση με διεθνείς εξελίξεις στη διοίκηση και με πιο αποκεντρωμένα μοντέλα ρύθμισης. (στάσεις)

Περιεχόμενο

1. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ: ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
2. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ
3. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΩΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
4. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
5. Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΣΤΟΝ ΚΥΚΛΩΝΑ ΜΕΤΑΡΡΥΜΙΣΕΩΝ, ΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝ: ΔΡΑΣΕΙΣ-ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
6. ΣΧΟΛΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
7. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ
8. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΗΓΕΣΙΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ (ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ)
9. Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ: ΠΡΟΚΛΗΣΗ ή ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ;
10. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: ΣΥΓΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ

            Η μελέτη των παραπάνω εννοιών θα συμπληρώνεται με case studies, (μελέτες περίπτωσης), επιστημονικά άρθρα, εργασίες και δραστηριότητες όπου ο φοιτητής θα έχει την ευκαιρία να εφαρμόσει στην πράξη τις έννοιες και θεωρίες που θα μελετήσει στο μάθημα.

Βιβλιογραφία

Ελληνόγλωσση βιβλιογραφία

1. Αθανασούλα-Ρέππα, Α. (2008). Εκπαιδευτική διοίκηση και οργανωσιακή συμπεριφορά. Η παιδαγωγική της διοίκησης της εκπαίδευσης. Εκδόσεις Ίων.
2. Ανδρέου, Α. (1999). Θέματα οργάνωσης και διοίκησης της εκπαίδευσης και της σχολικής μονάδας. Αθήνα: Νέα σύνορα, Λιβάνης.
3. Dubrin, A. J. (1998). Βασικές Αρχές Μάνατζμεντ, Επιμέλεια Ν. Σαρρής, Εκδόσεις ΕΛΛΗΝ, 4η Έκδοση, Αθήνα.
4. Ζαβλανός, Μ. (1998). Μάνατζμεντ, Εκδόσεις Έλλην, Αθήνα.
5. Β. Κωτσίκης (1998) Εκπαιδευτικά Συστήματα Οργάνωση & Διοίκηση, εκδ. Ελλην
6. Β. Κωτσίκης (2000) Εισαγωγή στην Επαγγελματική Εκπαίδευση & Κατάρτιση, εκδ. Ελλην
7. Κρεμιάδης,Α., Θωμοπούλου, Ι. (2012) Διοίκηση σχολικών μονάδων με έμφαση στην ποιότητα, Αθήνα:Εκδόσεις Νομική
8. Παπαγιάννης, Ν. Γ. (2004). Η τέχνη της διοίκησης στην εκπαίδευση. Αθήνα: Έκδοση του συγγραφέα.
9. Παπαναούμ, Ζωή, Π. (1995). H Διεύθυνση Σχολείο: Θεωρητική ανάλυση και εμπειρική διερεύνηση. Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη.
10. Πασιαρδή, Γ.  (2001).  Tο Σχολικό Kλίμα: Θεωρητική Ανάλυση και Εμπειρική Διερεύνηση των Bασικών Παραμέτρων του.  Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg/Tυπωθήτω.
11. Πασιαρδής, Π. (2004). Εκπαιδευτική Ηγεσία: Από την περίοδο της ευμενούς αδιαφορίας στη σύγχρονη εποχή. Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο.
12. Πασιαρδής, Π. και Πασιαρδή, Γ. (2000). Αποτελεσματικά Σχολεία: Πραγματικότητα ή Ουτοπία.  Αθήνα:  Εκδόσεις Gutenberg/Tυπωθήτω.
13. Σαΐτη, Α., Σαϊτης, Χ. (2012) Οργάνωση & Διοίκηση της Εκπαίδευσης, Θεωρία, Έρευνα και Μελέτη Περιπτώσεων. Αθήνα: Αυτοέκδοση

Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία

1. Everard, K. and Morris, G. (1996). Effective School Management Paul Chapman Publishing Ltd London.
2. Hoy, W. K. and C. G. Miskel. (2008). Educational administration: Theory, research, and practice. (8th Edition). New York: McGraw-Hill, Inc.
3. Kimbrough, R. and Burkett, C. (1990). Τhe principalship: Concepts and practices. New Jersey: Prentice Hall.
4. Mintzberg, H. (1979). The structuring of organizations. Englewood Cliffs, N. J.: Prentice-Hall.
5. Murphy, J. and P. B. Forsyth (Eds) (1999). Educational Administration: A Decade of Reform. Thousand Oaks, CA:  Corwin Press, Inc.
6. Pashiardis, P. (2001). International Perspectives on Educational Leadership. (Editor).  Hong-Kong University: Center  for Educational Leadership.
7. Pashiardis, P., Thody, A., Papanaoum, Z., and Johansson, O. (2003). European Educational Leadership: A search for consensus in diversity. (CD-ROM). Nicosia, Cyprus: DigiWorld Ltd.
8. Peters, T. J. and Waterman, R. H. (1982). In search of excellence. New York: Harper and Row.
9. Ramsey, D. R. (1999). Lead, Follow, or Get out of the Way: How to be a more effective leader in today’s schools. Thousand Oaks, CA: Corwin Press, Inc.
10. Roueche J. E. and Baker, G. A. (1986).  Profiling excellence in America’s schools. Virginia: The American Association of School Administrators.
11. Sergiovanni, T. J. (1990). Value-added leadership:  How to get extraordinary performance in schools. Florida: Harcourt Brace Jovanovich.